Anadolu Açık Hava Müzesi

Müze Açık Hava Müzesi

(Beypazarı, Ankara, 2007 - )

Doğal ve kültürel mirasın sürdürülebilir biçimde bir araya getirilme çabası sonucu oluşturulmuş ve Ankara’nın Beypazarı ilçesinde ziyarete açılan yeni nesil bir müzedir. Müzenin amacı, Anadolu’da bir araya gelen halkların kurduğu medeniyetlerle yükselen insanlık değerlerini anlamaya gayret göstermektir. Bu amaç doğrultusunda bir açık hava müzesi görünümüyle aynı zamanda deneysel müzecilik çalışmaları yürütmektedir.

Anadolu Açık Hava Müzesi’nde, Türkiye’nin değişik coğrafî bölgelerinden, XVII. ve XX. yüzyıl arası mimari örnekler arasından seçilen özel ve kamusal yapılar bulunmaktadır. Müze yerleşkesi içinde özel mekân olarak Anadolu’nun kerpiç evi, İç Anadolu Bölgesi’ni temsilen XVII. yüzyıl Ankara evi, Akdeniz Bölgesi’nin düğmeli evi ve son olarak göz dolma olarak adlandırılan Karadeniz evi yer almaktadır. Müze yerleşkesinde Türkiye’nin geleneksel mimarî çeşitliliğinden hareketle küçük bir Anadolu ortaya çıkarıldı. Bu alanda çarşı alanı, çamaşır alanı, mescit vb. ortak alanlar da inşa edildi. Küçük Anadolu’nun oluşturulmasındaki amaç, Türkiye’nin farklı bölgelerinden seçilen mimarî yapılar aracılığıyla kültürler arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri deneyimlemekti.

Müze yerleşkesinde bulunan çarşıda geleneksel mesleklere ilişkin temsiller ve canlandırmalar yapılmaktadır. Çarşı aynı zamanda geleneksel sanat ve zanaatları korumayı amaçlayan bir ekonomüzedir. Ihlamur baskı, halı ve kilim dokuma, deri ve metal oymacılığı, takı tasarımı, ebru atölyesi, keçe yapımı vb. etkinliler çarşının gözde alanlarında ziyaretçilerle buluşmaktadır.

Müze yerleşkesinde aynı zamanda büyük bir çeşme, fırın, değirmen, pekmezlik, çamaşırhane, kuyu ve tulumba da yer almaktadır. Bir köyde kullanılan ortak yaşam alanlarının aynı biçimde temsil edilmelerine dikkat edilmektedir. Bu binaların inşasında yerli malzeme kullanılmıştır. Yerel yapı ustaları tarafından üretilen ve eski, geleneksel yapı malzemeleri kullanılarak inşa edilmiş bu geleneksel evleri oluşturan oylumlar da geleneğe uygundur. Temsil ettiği dönem özelliklerine uygun olarak evlerin içinde hamam, gusülhane, kiler ve ocak üniteleri de yer almaktadır. Evlerde ayrıca sedir, gömme dolap, çiçeklik gibi mobilyalar da seçilen dönemi yansımaktadır. Evler eski el dokuma halı ve kilimler, el işi sedir örtüleri, antika hat levhalar, ceviz oyma ve Edirnekârî sandıklar, Türk işlemeleri, yazmalar, havlular, peşkirler ve yorganlar ile canlandırılmaktadır. Canlandırmalar dönem özellikleri sergileyen kostümler giymiş mankenlerle yapılmaktadır. Her evin içi geleneksel bir el sanatını ziyaretçiye denetecek biçimde atölyeye dönüştürülebilmektedir.

Anadolu Açık Hava Müzesi’ndeki sürekli sergilerden biri Anadolu Düğünleri'dir. Sergi, rehberler aracılığıyla gezilebilmektedir. Müze evlerin içerisinde bulunan rehberler evlerin mimari özelliklerinden başlayarak içlerinde sergilenmekte olan düğün geleneklerine kadar pek çok ögeyi ziyaretçilere anlatmaktadır. Müze rehberleri turlar sırasında gündelik yaşam canlandırmalarında dönemi anlatan kostümler, takılar ve aksesuarlar kullanmaktadır.

Kültürel mirasın yanı sıra bulunduğu yerleşkedeki flora ve fauna zenginliğini ve bu bağlamda doğal mirası da yansıtan Anadolu Açık Hava Müzesi, ziyaretçilerine yerel ve doğal kültürü çarpıcı yöntemlerle sunmaktadır. Yaşayan Köy Yerleşkesi’nde doğal tarım yöntemleriyle üretim yapılmaktadır. Tarımda ekolojik sistemi bütün halde sürdürmenin mümkün olduğu orijinal tohum ile organik üretim yapılmaktadır. Yerleşkede yer alan çiftlikte ise Ankara keçisi, ördek, kaz, tavşan vb. hayvanlar korunmaktadır. Anadolu Açık Hava Müzesi kültürel mirasın sürdürülebilirliğinin sağlanması amacıyla oyun ve oyuncak kültürüne de katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Müze yerleşkesinde yerel oyuncakların bulunduğu ve oynandığı alanlarda müze rehberleri oyunlar hakkında bilgi aktarmakta ve oyuncakların nasıl kullanıldığı göstermektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Anadolu Açık Hava Müzesi/ Yaşayan Köy. (2019). Yaşayan Köyde Müze Gezisi, http://www.yasayankoy.com/kulturel-miraslarimiz/, (Erişim tarihi: 16.06.2019).