Akdağmadeni Halk Eğitim Merkezi (Mikail’in Evi)

Doğal ve Kültürel Miras Bina

Akdağmadeni ilçe merkezi Çamlık Mahallesi Lütfullah Kayalar Caddesi ile Hızır İlyas Caddesi’nin kesiştiği noktada bulunmaktadır. Bina üzerinde inşa kitabesi mevcut değildir. Ancak plan ve cephe özellikleri itibariyle XIX. yüzyılın son dönemi sivil mimari örnekleriyle büyük benzerlik gösteren yapı, Mikail’in Evi (Mikail Euphgadime) olarak bilinmektedir. Yapı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 08.04.1983 tarih ve A4227 sayılı kararıyla Sağlık Ocağı/Küpçüoğlu ismiyle tescil edildi. Günümüzde binayı kullanan kurumun adıyla Halk Eğitim Merkezi ismiyle bilinmektedir.

Zemin kat ve birinci kat olmak üzere iki kattan meydana gelen yapı kuzeybatı-güneydoğu yönünde kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Güneydoğu cephede zemin kat seviyesinde ve birinci kat seviyesinde dörder pencere bulunmaktadır. Bu cephenin doğu köşesinde avluya açılan bir kapı görülür. Kapının direk merdivenlere açılması üst katla alt katın bağımsız olarak kullanılmış olabileceğine de işaret etmektedir. Kuzeydoğu cephenin alt kat seviyesinde iki, üst kat seviyesinde banyoya ait havalandırma penceresiyle birlikte dört pencere ve büyük bir niş yer almaktadır. Kuzeybatı cephenin zemin kat seviyesinde orta ekseninin güneyinde bir giriş kapısı yer alır. Bu giriş kapısının güneyinde iki, batısında ise üç pencere açıklığı mevcuttur. Birinci kat seviyesinde orta eksende bir kapı ve kapının iki tarafında üçer pencere görülmektedir. Bu kat seviyesinde yer alan kapı günümüze sadece konsolları ulaşan bir balkona açılmaktaydı.

Binanın en hareketli cephesi ana giriş kapısının olduğu güneybatı cephedir. Giriş kısmı cepheden içe doğru bir girinti yapmıştır. Üzeri çapraz tonozla örtülü bu alan iki sütun ve dilimli üç kemer ile vurgulanmıştır. Girişin her iki yanında simetrik üçer dikdörtgen pencere bulunmaktadır. Üst kat, orta eksen balkon olarak düzenlenmiş olup, yalnızca yuvarlak kemerler olması bakımından farklılık göstermektedir. Orta eksenin üst kısmı içerisinde dikey oval formlu pencere açıklığının bulunduğu üçgen bir alınlıkla sonlandırılmıştır.

Sundurmalı giriş kısmından merdivenle sofaya geçilir. Sofanın çevresinde dördü köşelerde yer almak üzere yedi oda bulunmaktadır. Köşelerde yer alan odalar kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda dikdörtgen planlı, girişin tam karşısında yer alan kare planlı arada kalan diğer iki oda ise kuzeydoğu-güneybatı doğrultuda dikdörtgen planlıdır. Odaların hepsi ahşap tavan ve taban kaplamasına sahiptir. Birinci kata, kuzey köşede yer alan ahşap merdivenle çıkılır. Üst kat zemin katla aynı plana sahiptir. Güneybatı cephede yer alan giriş kısmı burada balkon olarak karşımıza çıkar. Sofanın doğu köşesinde yer alan kapıdan merdiven ve tuvaletlerin olduğu alana geçilir. Birinci katta da zemin ve tavan döşemesinde, kapı ve pencere kanatlarında ahşap malzeme kullanılmıştır.

Yapının ana plan şeması Türk konut mimarisinde XVIII.yüzyıldan itibaren örneklerini gördüğümüz ve yaygın bir şekilde kullanılan orta sofalı plan tipindedir. Bu plan tipi Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar Türk mimarisi içerisinde farklı yapı türlerinde uygulama alanı bulmuştur.

Etiketler:
Yararlanılan Kaynaklar

Boy, N. (2017). Akdağmadeni Mimari Eserleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü