Eski dönemlerde Hısnımansur Kalesi olarak da adlandırılan Adıyaman’da bulunan kaledir. Adıyaman Kalesi, Adıyaman il merkezinde Ulucamii Mahallesi’nde yer alan, yaklaşık 25 metre yüksekliğe sahip yığma bir höyük üzerindedir. Tarihte Adıyaman ve çevresi, tarihsel süreç içerisinde dönem dönem Müslümanlarla Bizanslılar arasında sınır bölgesi çekişmelerine konu olmuştur. 670 yılında Emevi komutanlarından Mansur Bin Cavena Adıyaman’ı ele geçirdi. Komutan Mansur İbn-i Cavana, bu dönemde Bizans saldırılarına karşı güvenlik ve savunma kaygısıyla, karargâh ve ikametgâh amacıyla, höyük üzerine yığma toprak ve taş kullanarak Adıyaman Kalesi’ni inşa ettirmiştir. Kaleye de komutan Hısn-ı Mansur adı verilmiştir. Burası onlar için hem askeri üs hem savunma kalesi hem de yaşam alanı olmuştur. Böylece kale, Adıyaman’ın ilk yerleşim yeri oldu. VIII. yüzyıl içerisinde Emevi Halifesi II. Mervan ve Abbasi Halifesi Harun Reşid’in kaleyi tamir ettirdiklerine dair kayıtlar bulunuyor. Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Adıyaman Kalesi’nin siyah ve beyaz taşlardan yapıldığını bildiriliyor. Evliya Çelebi, “Küçük bir kale olan Hısnımansur’un ulaşılması güç, sağlam ve çetin olduğundan, Mısır halifelerinin sürgün edilecek kişileri buraya gönderip, hapiste tuttuğundan” söz ediyor. Yine seyahatnameye göre; Hısnımansur Kalesi, siyah, beyaz, yuvarlak ve düzgün taşlardan inşa edilen eşsiz bir yapıya sahipti. Kale içinde 40 adet hane, bir cami, bir cebehane (savaş araçlarının saklandığı yer) ve yetecek kadar top vardı.

Adıyaman Kalesi kabaltı adı verilen mimari teknikle inşa edildi. Kabaltılar (abbaralar) yazın sıcaktan korunulan, kısa bir an için de olsa serinliğinden, gölgesinden yararlanılan, soluklanılan yapılardır. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde örgü teknikleri kullanılarak inşa edildi, eğrisel yüzey ya da yüzeylerden oluşan mimari örgü öğesine sahip kabaltılar vardır. Kabaltılar bazen sivri kemerli, basık kemerli ya da yuvarlak kemerli olup, örgü sistemi beşik tonoz, çapraz tonoz şeklinde olabiliyor.

Yoğun bir tahribata uğrayan kale için, 2000’li yılların başından itibaren restorasyon çalışmaları planlanmış ve 2013 yılının sonuna doğru restorasyon çalışmaları ve çevre düzenlemeleri tamamlanmıştır. Kalede oturma alanları ve çeşitli sosyal donatılar bulunuyor, kültürel ve sanatsal etkinlikler düzenleniyor.