1960 öncesi Tercümanlar ve Rehberler Kursları

Eğitim-Öğretim İş ve Meslek Profesyonel Turist Rehberi

Turist rehberleri, ülkelerine gezmeye, görmeye gelen turistlere yardımcı olan, onların beklenti ve isteklerini gerçekleştiren, ülkede kalacakları süreç içerisinde ülkenin kültürel, tarihi, doğal vb. birçok güzelliğini onlara gösteren, istedikleri yabancı dillerde anlatımlar yapan ve ülkelerini temsil eden kişiler olarak adlandırılmaktadır. Cumhuriyetin ilan edilmesinden önce başlayan rehberlik mesleğinde, 1892 tarihinde 90 sayılı Nizamname ile mesleki açından ilk düzenlemeler gerçekleştirildi. Cumhuriyetin ilan edilmesiyle birlikte, 1923 yılında dönem içerisinde yabancı azınlıkların tercümanlık yapmasından ve mesleğin kontrol altında olmamasından ötürü, yerel halkın şikâyetleri üzerine Türk aydın gençlerden, yabancı dil bilen kadın ve erkeklerden, yüksek eğitimli memurlardan, emekli subaylardan ve kolej öğrencilerinden oluşan 40-50 kişilik grup, yabancılara rehberlik ve tercümanlık yapmak üzere Türk Seyyahin Cemiyeti derneğini kurdular. Bu derneğin amacı, İstanbul’un güzelliklerini yabancılara göstermek ve turistlerin, memleketleri hakkındaki yanlış bilgilerini düzeltmeye çalışmaktı. Daha sonradan bu dernek Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu adını aldı. Bu kuruluş, devletin henüz kurulmamış olan turizm teşkilatlarının olmadığı dönemde ihtiyaç halinde tercüman yetiştirip, tanıtım çalışmaları sürdürdü. Ayrıca, rehberlik alanındaki altyapı çalışmalarını gerçekleştirmek adına Türkiye’nin ilk yol haritasını çizme ve tanıtma gibi önemli atılımlar yaptı. 1925 yılında 2730 sayılı on maddelik rehberlik kararnamesi hazırlandı. Bu kararname 1890 yılında çıkartılan rehberlik ile ilgili ilk nizamnameye benzer nitelikler taşımaktadır. 1929 yılında ise, İstanbul İktisat Müdürlüğü tarafından tercüman rehberlik konusunda ilk resmi kurs düzenlenmiş ve 50 rehber mezun oldu. Bu durum, resmi birimlerin turist rehberliği kurslarını sınavlar doğrultusunda yürütmesi ve mesleki eğitimin ciddiyeti açısından büyük önem arz etmektedir. 1930 yılında, rehberlerin de vergilendirilmesi konusunun gündeme gelmesiyle birlikte kanun çerçevesinde rehberliğin bir meslek dalı olarak görülmesi kabul edildi. 1932 yılına kadar yabancı uyruklu vatandaşların da rehberlik yapmalarına izin verilirken, 2007 sayılı kanun ile bu durum yasaklanmış, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olanların rehberlik faaliyetlerinde bulunabilmeleri şartı getirildi. 1935 yılına gelindiğinde ihtiyaç duyulması halinde belediyelerce Tercüman Rehber Kursu açıldı ve 53 kişi mezun olup, rehberlik mesleğini icra edenlerin arasına katıldılar.

1950’li yıllarda modern turizme daha fazla önem verilmeye başlandı. 1950 yılında yapılan İkinci Turizm Danışma Kurulu ile rehberlik mesleğinin önemi vurgulandı. 1955 yılında rehber adaylarının eğitilmesi için İstanbul Belediyesi ile Basın-Yayın İstanbul İl Müdürlüğü tarafından uygulamalar gerçekleştirildi, 1955-1960 yılları arasında aynı koşullarda iki ayrı kurs açılarak 128 aday rehberlik mesleğine kazandırılmış, çeşitli dillerde mesleği icra etmelerine olanak tanındı. İlerleyen yıllarda bu eğitimlere uzun süre ara verilmiş olsa bile zaman zaman rehberlik kursları açılmaya devam etti. Bu kurslar, rehber olmak isteyen adaylara ülkeleri hakkında Coğrafya, Tarih, Yabancı Dil gibi alanlarda eğitimler verilmesi, yasal mevzuat çerçevesinde sınavlar eşliğinde nitelikli rehberlerin sektöre kazandırılması açısından önemlidir. Bu anlamda da günümüzdeki turist rehberliği mesleğinin temelinin atılmasında bu kursların hayati önemi söz konusudur.

Yararlanılan Kaynaklar

Albuz, N., Çakmak T.F., Eren, A., Tekin, Ö. ve Yeşildağ, G.N.G. (2018). Turist Rehberliğine Giriş. Ankara: Detay Yayıncılık:1-14; Cansu, E. ve Tanrısever Yiğit, C. (2020). Turist Rehberlerinin Yabancı Dil Eğitimleri Üzerine Bir Araştırma, Turizm ve Araştırma Dergisi, 9(1): 26–44; Tangüler, A. (2002). Profesyonel Turist Rehberliği ve Profesyonel Turist Rehberlerinin Seyahat Acentası ve Müşteri İlişkileri (Kapadokya Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; Tetik, N. (2006). Türkiye’de Profesyonel Turist Rehberliği ve Müşterilerin Turist Rehberlerinden Beklentilerinin Analizi (Kuşadası Örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Albuz, N., Çakmak T.F., Eren, A., Tekin, Ö. ve Yeşildağ, G.N.G. (2018). Turist Rehberliğine Giriş. Ankara: Detay Yayıncılık: 1-14.