Yalova il merkezinin sahil kısmında, TİGEM (Tarım İşleri Genel Müdürlüğü) arazisi içerisinde yer alan, eski adıyla Atatürk Köşkü olan ve müze olarak kullanılması için restorasyonunun tamamlanmasıyla hizmete açılan müzedir (2014). Mustafa Kemal Atatürk’ün Yalova’da kaldığı evlerden biri olması nedeniyle Kocaeli Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 20. 11. 2007 tarih ve 193 sayılı kararıyla tescil edilen Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Atatürk Köşkü Baltacı Çiftliği Köşkü olarak da bilinmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Yürüyen Köşkü yaptırmadan önce bu evi kullandı. Köşkün müze olarak hizmet verebilmesi için restorasyonu Şubat 2013’te başlandı ve Temmuz 2014’te tamamlandı. Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescilli TİGEM Atatürk Köşkü’nün restorasyonu, Yalova Valiliği İl Özel İdaresi uhdesinde kültür varlıkları fonundaki bütçeyle yaptırıldı. Tarihi köşk, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü’yle yapılmış olan protokol kapsamında Yalova Valiliği’ne tahsis edildi.

Yalova sahilinde bulunan Atatürk ve Çocuk Müzesi 30. 08. 2014 tarihinde ziyarete açıldı. Müzenin tefrişatı klasik Atatürk müzelerinden farklı olarak modern müzecilik anlayışına uygun bir şekilde tasarlandı. Müze, anaokulu ve ilköğretim çağındaki öğrencilere yönelik hazırlanmış ve onların ilgisini çeken görseller, videolar ve oyun alanından oluşmaktadır. Aynı zamanda çocukların ailelerinin ve her yaştan ziyaretçinin rahatlıkla gezebileceği bir ortama sahiptir. Müze binası iki katlı olup, sekiz bölümden oluşmakta ve giriş katında Yalova’nın tarihi yerlerinin işaretlendiği bir harita bulunmaktadır. Gene bu kısımda yer alan bilgi panolarında; Atatürk’ün Yalova’ya gelişi, kullanmış olduğu köşkler, Yalova’da kurmuş olduğu çiftlikler ve manevi evlatlarına ilişkin bilgiler, duvar panolarında fotoğraf ve tarihçeleriyle anlatılmaktadır. Girişin sağ tarafında yer alan salon üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda 1929’da Atatürk’ün Yalova’ya gelişlerinden birinde on yaşlarında çobanlık yapan Mustafa’yla tanışma hikâyesine yazılı olarak yer verilmektedir. Atatürk’ün himayesinde büyüyen Çoban Mustafa, Kuleli Askeri Lisesi’nde okur, yarbaylıktan emekli olur. Bu alandaki kiosktan TRT’nin ünlü program yapımcısı Nazmi Kal’ın 1975 yılında Çoban Mustafa’yla yaptığı söyleşi seyredilebilmektedir.

Müzenin giriş katındaki orta salonda, çocukların ilgisini canlı tutmak amacıyla tasarlanan etkileşimli kutu modüller yer almaktadır. Burada Atatürk’ün yedi manevi evladından bahsedilerek, himayesine aldığı evlatlarının eğitimiyle ilgili bilgiler verilmektedir. Bu kısımda bulunan kioskta Atatürk’ün manevi evlatlarıyla yapılan röportajlar izlenebilmektedir. Giriş katın dördüncü kısmında, Atatürk’ün eğitim anlayışına değinilmiş olup, ayaklı vitrinlerde Atatürk kitapları sergilenmektedir. Üst katın giriş kısmında ise 1920-1938 dönemini kapsayan Atatürk kronolojisi, fotoğraf ve özet bilgilerle anlatılmaktadır. Üst katın salonunda renkli-etkileşimli kutu modüllerde devrimlere yer verilmektedir. Aynı salonda, Türkiye haritası şeklinde tasarlanmış geniş masa içerisine yerleştirilen ekrandan Atatürk’ün yurt gezilerinden fotoğraf ve video gösterimleri bulunmaktadır. İkinci katın girişinde ise Atatürk’ün kullandığı şahsi eşyalar da sergilenmektedir. Bu eşyalar arasında pikap, radyo, portmanto ve banyo kısmında İtalya’dan hediye gönderilen banyo takımı yer almaktadır. Müzede yer alan 23 Nisan Salonu’nda, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın ilan edilmesinde Çocuk Esirgeme Kurumunun öneminden bahsedilmekte ve Atatürk ile fotoğraf çektirme köşesi bulunmaktadır. Ayaklı vitrinlerde 1945 yılının Çocuk Esirgeme Kurumu’na ait pullar sergilenmektedir. Bu salonda ayrıca Yalova’daki 23 Nisan Bayramı kutlamalarına ilişkin eski fotoğraflar dijital ekranda gösterilmektedir.

Çocuk faaliyet alanının duvarında ise büyük bir puzzle yer almakta ve öğrencilerin grup ziyaretlerinde bu alan aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Türkiye’nin geleceğini çocuklara emanet eden Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatında çocuk sevgisi, manevi evlatları konularını kapsayan biçimde mekanik, interaktif ve dijital tasarımlarla ziyaretçilerin Atatürk’ü daha farklı bir perspektiften tanımaları amaçlanmaktadır. Müze, her gün ziyarete açık olup, hafta içi 9.00—12.00 ve 13.00-16.30, hafta sonu ise 10.00-16.00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Müze girişleri ücretsizdir ve grup ziyaretlerinde randevu alınması gerekmektedir.

Ayrıca bkz.: Aksaray Belediyesi Oyuncak Müzesi Anadolu Oyuncak Müzesi.

Yararlanılan kaynaklar: https://yalovacevre.com/2014/01/yalova-ataturk-ve-cocuk-muzesi/, 16.01.2014, (Erişim tarihi: 01.03.2020); https://yalova.ktb.gov.tr/TR-128122/yalova-muzesi-ataturk-ve-cocuk-muzesi.html, (Erişim tarihi: 01.03.2020); Özgüngördü, Yavuz ile 14.03.2020 tarihinde yapılan görüşme (Görüşen: Z. B. Avunduk).